A bebida e a comida [a bebida i a komida] – czyli jedzenie i picie, to zakres tematyczny dość przydatny za granicą. Warto znać chociażby podstawowe pojęcia, by zamówić coś w kawiarni lub restauracji czy wybrać właściwy produkt w markecie.  

O pequeno-almoço

‘O pequeno-almoço’ [u pekenu almosu] to śniadanie, a dosłownie mały obiad. Przykładowe potrawy to:

  • cereais [sereisz] – płatki
  • pão [pao] – chleb 
  • manteiga [mantejga] – masło 
  • queijo [kejżu] – ser żółty
  • fiambre [fjambre] – szynka 
  • um chã com ou sem açúcar [um sza kom ou sejm azukar] – herbata z lub bez cukru 
  • leite [lejte] – mleko 
  • uma sandes [uma sandesz] – kanapka 
  • uma salada [uma salada] – sałatka 
  • frutas [frutasz] – owoce 
  • um iogurte [um jogurte] – jogurt 
  • um café [um kafe] – kawa 
  • um galão [um galao] – kawa biała z mlekiem
  • um sandes de fiambre [um sandesz de fjambre] – kanapka z szynką
  • um sumo de laranja [um sumu de laranża] – sok pomarańczowy
  • uma agua com/sem gás [uma agua kom/sem gasz] – woda z/bez gazu
  • um bolo [um bolu] – ciasto 
  • uma torrada [uma torada] – tost
  • ovos [owusz] – jajka.

O almoço e o jantar

‘O almoço’ [u almosu] to obiad czy też lunch, zaś ‘o jantar’ to kolacja. Z tym że, jak to w krajach południowych często bywa, to, co my rozumiemy jako obiad, czyli dwa dania, deser itd. Portugalczycy jadają właśnie w ramach ‘o jantar’: późnym popołudniem lub wieczorem. Przykładowe dania to:

  • um caldo verde [um kaldu werde] – zielony chłodnik 
  • uma sopa de legumes [uma zopa de legumes] – zupa warzywna
  • arroz [aroż] – ryż 
  • legumes [legumes] – warzywa 
  • bife [bif] – stek 
  • peixe [pejsze] – ryba 
  • batatas fritas [batatasz fritasz] – frytki 
  • filetes de pescada [filetesz de peszkada] – filety rybne 
  • sardinhas assadas [sardinjasz asadasz] – pieczone sardynki
  • omeleta de camarão [omeleta de kamarao] – omlet z krewetkami
  • carne [karne] – mięso
  • febras [febrasz] – żeberka
  • frango [frangu] – kurczak 
  • massa [masa] – makaron 
  • sobremesas [sobremesas] – desery 
  • queijo da Serra [kejżu da serra] – sernik 
  • mousse de chocolate [mus de szokolate] – mus czekoladowy
  • pudim de ovos [pudim de owusz] – pudding z jajek
  • vinho [winju] – wino 
  • cerveja [serweża] – piwo.

No café: dialog w kawiarni

Empregado: Bom dia. Faça favor. [empregada, bom dija, fasa fawor] – Kelner: Dzień dobry, w czym mogę pomóc?

Cliente: Bom dia. Queria um galão e uma torrada, e também a copa de agua com gás. [klijente, bom dija, kerija um galao i uma torada i tambajn a kopa de agła kom gasz] – Klient: Dzień dobry. Poproszę kawę z mlekiem i tosta, a także szklankę z wodą z gazem.

E: É tudo? [e tudu] – To wszystko?

C: Sim, mas queria a torrada com pouca manteiga, por favor. [sim, masz kerija a torada kom połka mantejga, por fawor] – Tak, ale chcę tost z małą ilością masła, poproszę.

E: Muito bem. [mujtu bajm] – Bardzo dobrze.

—-

E: Aqui esta. [aki szta] – Proszę.

C: Pago já. Quanto e? [pagu ża, kłantu e] – Płacę od razu. Ile to?

E: São oito euros. [som ojtu eurusz] – To osiem euro.

No restaurante: dialog w restauracji

Empregada: Boa tarde. [empregada, boa tarde] – Kelnerka: Dobry wieczór.

Cliente: Boa tarde. [klijente, boa tarde] – Klient: Dobry wieczór.

E: Têm mesa reservada? [tejm mesa rezerwada] – Ma Pan zarezerwowany stolik?

C: Não, não tenho. [nao, nao tenju] – Nie, nie mam.

E: Bem, a esta hora não há problema.  Então, faça favor. Aqui têm a lista. [bajm, a eszta ora nao a problema, entao fasa fawor, aki tejm a liszta] – Dobrze, o tej godzinie nie powinno być problemu. Zatem, w czym mogę pomóc? Tutaj jest menu.

B: Obrigada. [obrigada] – Dziękuję. 

C: Olhe eu queria uma sopa de legumes e uma dose de sardinhas assadas. [olje, eu kerija uma sopa kom legumesz i uma dose de sardinjasz asadasz] – Słuchaj (dosłownie: patrz, tak się często zwraca w różnych sytuacjach) poproszę zupę warzywną i porcję pieczonych sardynek. 

E: E para beber? [i para beber] – A do picia?

C: Eu bebo uma agua fresca. [eu bebu uma agła freszka] – Piję wodę naturalną (z kranu).

Dania tradycyjne w Portugalii

Dwa główne tradycyjne dania w Portugalii to bacalhau [bakaljału], czyli dorsz, który występuje podobno w 365 wersjach oraz francesinha [francezinja] – dosłownie francuzeczka, kanapka z chleba, twardej szynki, kiełbasy lub steka lub pieczonego mięsa albo krewetek, z żółtym serem i sosem pomidorowo-piwnym, podawana z frytkami.

Bacalhau – kilka rodzajów: 

  • Bacalhau com todos [kom todusz] – ze wszystkim
  • Bacalhau com natas [kom natasz] – ze śmietaną
  • Bacalhau à Brás [a brasz] – najbardziej tradycyjna i popularna wersja
  • Bacalhau no forno [nu fornu] – w piekarniku. 

Francesinha – kilka rodzajów:

  • Francesinha à Barcarola [a barkarola] – z krewetkami
  • Francesinha de carne assada [de karne asada] – z pieczoną wieprzowiną;
  • Francesinha à Cascata [a kaskata] – z grzybami i śmietaną.

Wystarczy tego słownictwa. Na koniec mam dla Was ciekawy idiom.

Muitos anos a virar frangos [mujtusz anusz a wirar frangusz] – dosłownie: wiele lat obracając kurczaki.

To idiom żartobliwy. Używany, by określić kogoś, kto jest ekspertem w czymś, bo robił to latami lub przez dłuższy czas.

Autor: Urszula Poszumska