Od jakiegoś czasu mamy astrologiczną i kalendarzową zimę, niestety w tym sezonie raczej nie klimatyczną: śniegu brak, mrozu też… Mimo wszystko warto zapoznać się ze słownictwem przydatnym zimą, bo kto wie, może jeszcze sypnie śniegiem. W Portugalii zima to „o Inverno”. Jaka jest wtedy pogoda? Co można robić zimą? Jak się nazywają ferie zimowe i karnawał po portugalsku?

Pogoda

    Portugalia ma trochę lepszy klimat niż Polska, ale zimy także bywają tam chłodne i z opadami – najczęściej deszczu. Średnie temperatury to od 5 do 15 stopniu. Na północy, w głębi lodu jest mroźniej i zdarzają się opady śniegu, podobnie jak w górach. Pogodowe słówka zimowe to:

  • o granizo [u granizu] – grad
  • o gelo [u żelu]  – lód
  • a névoa, a neblina [a newoa, a neblina]  – mgła
  • o frio [u friju] – mróz
  • o esfriamento [u szfriamentu] – ochłodzenie
  • o neve [u newe] – śnieg
  • a geada [a żeada] – szron
  • a geada [a żeada] – przymrozek
  • o sincelo [u sinselu] – szadź.   

Aktywności i sporty zimowe

    Co można robić zimą? Niektórzy uważają, że zimą w czasie wolnym – ‘o tempo livre’ [u tempu liwre] po portugalsku – tylko domowe rozrywki się sprawdzają, jak gra w karty – ‘jogar às cartas’ [żogar asz kartasz] po portugalsku  – czy oglądanie seriali. Inni jednak pozostają aktywni nawet zimą. Kilka popularnych sportów zimowych: ‘os desportes do Inverno’ [osz deszportesz do Inverno]:

  • o alpinismo, o montanhismo [u alpinizmu, u montanizmu] – wspinaczka górska
  • o hóquei no gelo [u okei nu żelu] – hokej na lodzie
  • a patinagem, os patins [a patinażejm, usz patinsz] – łyżwiarstwo, łyżwy
  • o esqui, esquiar [o szki, eszkiar] – narciarstwo, jeździć na nartach
  • a luge [a luże] – saneczkarstwo.

Karnawał, czyli zimowa impreza

    W Portugalii może nie obchodzi się karnawału – o Carnaval [u karnawal] – tak hucznie jak w Brazylii, ale również jest kilka związanych z tym okresem tradycji – os tradições [usz tradisoisz] – i odbywają się imprezy karnawałowe – as festas do Carnaval [asz fesztasz du karnawal]. Uliczne imprezy karnawałowe praktykowane są głównie w Ovar, Estarreja, Podence, Sesimbra, Sines, Elvas czy na Maderze. Najstarszy karnawał odbywa się w Torres Vedras oraz w Canas de Senhorim.

Podczas karnawału spotkać można ‘os gigantones’ [usz gigantonesz] – czyli ogromne, mające do czterech metrów wysokości, figury ludzkie. Często noszone są też drewniane, proste maski, kobiety przebierają się za mężczyzn, a mężczyźni za kobiety. W karnawale w Trás-os-Montes e Alto Douro na ulicach pojawiają się ‘os caretos’ [usz karetusz] – przebrani mężczyźni w maskach z drewna lub skóry, strojach z kolorowych piór, którzy biegają po ulicach i krzykami „straszą” przechodniów.

Ferie zimowe

    Uwaga na false friend! ‘As férias’ [asz ferjasz] to nie ferie, a wakacje ogólnie, czy to letnie, czy zimowe. Ażeby powiedzieć ferie zimowe, trzeba dodać ‘Inverno’, czyli: ‘as férias do Inverno’ [asz ferjasz du inwernu]. 

    Ps. Więcej słówek przydatnych również zimą – m.in. ubrania i formy spędzania czasu wolnego w domu – znajdziesz także w tekście o jesieni. 

Wystarczy tej gramatyki, na koniec mam dla was ciekawy idiom:

    Paninhos quentes [paninjusz kentesz], czyli dosłownie małe, ciepłe ubranka. Używane razem z ‘com’ [kom], oznacza sposób wyrażania się w sposób delikatny, niekonfliktowy, rozjemczy, a także sposób zachowania się cechujący się niedążeniem do konfrontacji, unikaniem kogoś czy staraniem się go nie zdenerwować za wszelką ceną – tu w języku polskim odpowiednikiem mogłoby być „chodzić na paluszkach” wokół kogoś. Przykładowo: A Ana disse sua opinião com paninhos quentes [a ana disse sua opinjao kom paninjusz kentesz] – Ana wyraziła swoją opinię delikatnie lub Estou cansado de andar com paninhos quentes contigo [sztou kansadu de andar com paninjusz kentesz kontigu] – Jestem zmęczony chodzeniem na paluszkach przy Tobie.

 

Urszula Poszumska

 

 

Łapcie trochę sniegu! 🙂