Określenie czasu po portugalsku, dni tygodnia, miesiące
Możliwość wyrażenia czasu bardzo pomaga w komunikacji w języku obcym. Zapytanie się o godzinę, dowiedzenie się, kiedy odjeżdża pociąg, umówienie się na spotkanie, potwierdzenie dnia przylotu etc. – wszystkie te czynności wymagają znajomości godzin, dni tygodnia, miesięcy. Nawet proste odczytanie godzin otwarcia sklepów w poszczególne dni nie odbędzie się bez znajomości nazw dni tygodnia. A te w portugalski kryją pewien haczyk…ale po kolei. Zacznijmy od przydatnych wyrażeń i określenie czasu, by potem przejść do dni tygodnia i miesięcy. W następnym wpisie omówię pełne daty i pory roku.
As expressões de tempo
Podstawowa sprawa: czas po portugalsku brzmi tak samo jak pogoda: o tempo. Zależnie od tekstu należy się domyślać, czy komuś chodzi o „o bom tempo” – dobrą pogodę, czy „os bons tempos” – dobre czasy.
Inne przydatne określenie czasu w portugalskim to:
- agora – teraz
- hoje – dziś
- ontem – wczoraj
- amanhã – jutro
- anteontem – przedwczoraj
- o segundo – sekunda
- o minuto – minuta
- a hora – godzina
- um quarto de hora – kwadrans
- (uma) meia hora – pół godziny
- dia – dzień (uwaga jest rodzaju męskiego, mimo iż kończy się na ‘a’!)
- a manhã – poranek (nie mylić z pisanym łącznie „amanhã”, czyli jutro)
- a tarde – popołudnie
- a noite – noc (ta z kolei jest żeńska, tak samo jak w polskim, mimo końcówki na ‘e’)
- o meio-dia – południe
- a meia-noite – północ
- a semana – tydzień
- o mês – miesiąc
- o ano – rok
- o século – wiek
- o milénio – milenium

Określenie czasu – As horas
O godzinę pyta się:
- Que horas são?
…czyli jak widać używając liczby mnogiej – dosłownie „które są godziny”, nie „która jest godzina”.
Odpowiada się także w mnogiej, z wyjątkiem pierwszej godziny:
- É uma (hora). – Jest pierwsza (godzina).
- São quatro (horas). – Jest czwarta (godzina).
Minuty dodaje się przez spójnik ‘e’:
- São cinco e dez. – Jest piąta dziesięć.
- É uma e um quarto. – Jest pierwsza i kwadrans.
- São seis e meia. – Jest szósta trzydzieści.
Zaś jeśli chce się powiedzieć, że jest ileś minut do danej godziny, to używa się ‘menos’ (minus) lub ‘para’ (do) albo czasownika ‘faltar’ (brakować):
- São dez menos vinte. – Jest za dwadzieścia minut dziesiąta. (dosłownie: dziesiąta minus dwadzieścia)
- São cinco para as três. – Jest pięć minut do trzeciej.
- Faltam dez para meia-noite. – Jest dziesięć minut przed północą. (dosłownie: brakuje dziesięciu minut do pólnocy)
- É um quarto para a uma. – Jest kwadrans do pierwszej.
Jak widać używa się zawsze ‘são’ i ‘faltam’, czyli liczby mnogiej, osoby trzeciej, chyba że chodzi o minutę lub o kwadrans albo o pół godziny – wtedy używa się pojedynczej, trzeciej osoby.
Mówiąc, że coś jest o danej godzinie, używa się ‘a’ jako zaimka połączonego z drugim ‘a’ albo z ‘o’ jako rodzajnikiem dla pojedynczych godzin/wyrażeń lub z ‘as’ czy ‘os’ dla mnogich – zależnie od rodzaju. Ponieważ te słówka się łączą, to otrzymamy:
- à uma hora (‘a’ plus ‘a’ daje ‘à’) – o pierwszej
- ao meio-dia (‘a’ plus ‘o’ daje ‘ao’)/à meia-noite – w południe/o północy
- às quatro horas (‘a’ plus ‘as’ daje ‘às’) – o czwartej
- às três e meia – trzeciej i pół, czyli o wpół do czwartej
- às oito menos vinte – o ósmej bez dwudziestu minut, czyli o za dwadzieścia ósmej
- às dez para as seis – o za dziesięć szóstej.
Os dias da semana
Dni tygodnia robocze powstały przez połączenie liczebnika porządkowego i słówka ‘feira’ oznaczającego dzień targowy. Jednakże liczenie Portugalczycy zaczynają od drugiego dnia będącego poniedziałkiem, gdyż jako katolicki kraj za pierwszy dzień tygodnia uznają niedzielę. Zatem:
- (a) segunda-feira – poniedziałek
- (a) terça-feira – wtorek
- (a) quarta-feira – środa
- (a) quinta-feira – czwartek
- (a) sexta-feira – piątek
- (o) sábado – sobota
- (o) domingo – niedziela
W potocznej mowie i piśmie ‘feirę’ można odrzucić i mówić/pisać po prostu np. a sexta.
Jeśli coś się dzieje tylko w dany dzień, bez powtórzenia, używa się ‘em’. Zaś do zaznaczenia, że czynności powtarzają się co wtorek, co sobotę etc., używa się ‘a’. Oczywiście te zaimki łączą się z rodzajnikiem danego dnia tygodnia:
- Vamos visitar os amigos na segunda. (‘em’ plus ‘a’, czyli l.poj. r.ż. rodzajnika ‘a’ dopasowany do ‘segunda’ daje ‘na’) – Odwiedzimy przyjaciół w poniedziałek.
- O barco parte às quartas e às sextas. (‘a’ plus ‘as’, czyli l.mn. r.ż. rodzajnika ‘a’ dopasowany do ‘sextas’ daje ‘às’) – Statek odpływa w środy i piątki.

Os meses do ano
Miesiące są wyjątkowo traktowane w portugalskim, bo jako jedne z nielicznych słów nie mają rodzajnika. Pisane są też wielką literą:
- Janeiro – styczeń
- Fevereiro – luty
- Março – marzec
- Abril – kwiecień
- Maio – maj
- Junho – czerwiec
- Julho – lipiec
- Agosto – sierpień
- Setembro – wrzesień
- Outubro – październik
- Novembro – listopad
- Dezembro – grudzień
Jeśli ominąłeś jeden z naszych artykułów dotyczący słówek przydatnych w zimie, to koniecznie nadrób zaległości tutaj.
Wystarczy tej gramatyki, na koniec mam dla was ciekawy idiom:
Nunca mais é sábado! – dosłownie: nigdy więcej nie będzie soboty! Metaforycznie stosowane przez niecierpliwych ludzi w sytuacjach, gdy coś trwa za długo albo czas się dłuży, a ktoś jest znudzony. Oznacza, że coś trwa wieczność – tak zresztą po polsku byśmy powiedzieli w podobnej sytuacji.
Autor: Urszula Poszumska
Powiązane Wpisy
Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi
Kategorie
- Aktualności (144)
- American English (11)
- Eduplanner (2)
- Język angielski (33)
- Język duński (17)
- Język francuski (4)
- Język hiszpański (27)
- Język niemiecki (15)
- Język portugalski (22)
- Język rosyjski (19)
- Język szwedzki (13)
- Język włoski (37)
- Języki obce (3)
- Kultura (12)
- Porady (7)