Luty to w wielu krajach miesiąc miłości z racji walentynek. W Portugalii także jest obchodzony ten dzień. To dobra okazja, by poznać kilka romantycznych słówek. Jak wyrazić miłość po portugalsku?

Amor, amor, amor!

Zacznijmy od podstaw: miłość to po portugalsku ‘o amor’ [czyt. u amor] – to rzeczownik rodzaju męskiego. Używa się go także do określenia ukochanej osoby. Liczba mnoga to ‘os amores’.

Namorar (com) alguém

‘Namorar’ [namorar] to czasownik oznaczający stan zakochania, proces zakochiwania się, można go używać w wersji bez zaimka, jako ‘namorar alguém’ [algejm] – zakochiwać się w kimś lub z zaimkiem osobowym: ‘namorar com alguém’ – zakochać się w kimś, czyli np. ‘eu namoro contigo’ [eu namoro kontigu] – zakochuje się w Tobie. Występuje także w wersji zwrotnej: ‘namorar-se’, czyli zakochiwać się. Można także powiedzieć: ‘estar namorado/a’ [sztar namoradu/a] – być zakochanym. Od tego pochodzi rzeczownik oznaczający ukochaną osobę: ‘o namorado’ [u namoradu] w wersji męskiej i ‘a namorada’ [a namorada] w żeńskiej. Zakochani to ‘os namorados’ [usz namoradusz]. 

Com i zaimki osobowe

Jak już wspomniałam powyżej o połączeniu ‘com’, czyli ‘z’ z zaimkami osobowymi, to sprawdźmy jak to wygląda we wszystkich osobach:

  • comigo [komigu] – ze mną
  • contigo [kontigu] – z tobą
  • consigo [konsigu] – z panią, panem
  • com ele/ela [kom ele/ela] – z nim, nią
  • connosco [konnosku] – z nami
  • com vocês [kom wosesz] lub convosco [konwosku] – z państwem
  • com eles/elas [kom eles/elasz] – z nimi

Amo-te!

‘Amar’ [amar] to czasownik oznaczający kocham. Jest pierwszej grupy, zatem odmienia się następująco:

  • eu amo [eu amu] – ja kocham
  • tu amas [tu amasz] – ty kochasz 
  • ele/ela ama [ele/ela ama] – on/ona kocha
  • nós amamos [nosz amamusz] – my kochamy
  • elas/eles amam [elasz/eles amam] – oni/one kochają.

Aby powiedzieć, że kogoś się kocha, trzeba dodać zaimek np. te: ‘amo-te’ [amu te] – kocham Cię, ‘amo-lhe’ [amu lje] – kocham ją/jego. Uwaga! Podobnie brzmi to po hiszpańsku, ale Hiszpanie mówią ‘Te amo’, czyli na odwrót!

O meu amor! Carinho!

Jak już się zakochaliśmy i kogoś kochamy, to jak się do niego zwrócić? Najbardziej popularne zwroty to:

  • o carinho/a carinha [u karinju/a karinja] – drogi, kochany
  • o querido/a querida [u keridu/a kerida] – najdroższy, najdroższa
  • o meu coração [u meu koracao] – moje serce.

Tenho saudade de ti! Penso de ti!

Kiedy się kogoś kocha, a nie jest się z nim blisko, to można dać mu znać, że się za nim tęskni czy o nim myśli, po portugalsku na przykład w ten sposób:

  • tenho saudade de ti [tenju saudade de ti] – tęsknię za Tobą. Dosłownie zatem Portugalczycy mają za kimś tęsknotę, nie ma oddzielnego czasownika oznaczającego tęsknić. 
  • penso de ti [pensu de ti] – myślę o Tobie.

Inne przyimki i zaimki osobowe: mim, ti, si etc. 

Powyżej pojawiła się forma ‘ti’ – to wersja zaimka osobowego łączącego się z innymi przyimkami, poza ‘com’. Zatem jeśli przed zaimkiem osobowym pojawia się ‘de’ – o, od, ‘para’ – dla, ‘sem’ – bez, ‘por’ – przez czy ‘a’ mające wiele znaczeń, to zaimek osobowy wygląda następująco:

  • mim [mim] – mnie
  • ti [ti] – tobie
  • si [si] – Pani, Pana
  • ele/ela – jej, jemu
  • nós [nosz] – nas
  • vocês [wosesz] – was, Państwa
  • eles/elas – nich.

Wykorzystać to można np. w zdaniach:

  • Isto é para ti! [isztu e para ti] – To dla Ciebie!
  • Espere por mim! [szpere por mim] – Czekaj na mnie!
  • Eles moram perto de nós. [Elesz moram pertu de nosz] – Mieszkają blisko od nas.

Święto zakochanych w krajach portugalskojęzycznych!

W Portugalii walentynki obchodzone są tego samego dnia co w Polsce – 14 lutego, jednak nie określa się je mianem Dnia Świętego Walentego – o ‘Dia de São Valentim’ [dija de sao walentim] – ale ogólnym określeniem Dzień Zakochanych – ‘o Dia dos Namorados’ [dija dosz namoradusz]. Także w Angoli święto miłości obchodzone jest 14 lutego. Brazylijczycy jednak świętują dzień zakochanych 12 czerwca, w wigilię dnia Świętego Antoniego z Lizbony, który ma sławę jako święty od małżeństw.

Outras palavras românticos – inne romantyczne słówka:

  • a paixão [paiszao] – pasja, pożądanie
  • a adoração [adorasao] – adoracja, podziw
  • a devoção [dewosao] – przywiązanie 
  • a sedução [sedusao] – uwodzenie 
  • a afeição [afeisao] – uczucie, czułość, umiłowanie
  • adorar [adorar] – podziwiać, wielbić
  • apaixonar-se [apaiszonar] – zakochać się w kimś (synonim namorar)
  • gostar [gosztar] – lubić 
  • apreciar [apresjar] – doceniać, podziwiać
  • desejar [deseżar] – pragnąć
  • querer [kerer] – chcieć. 

Wystarczy tej gramatyki, na koniec mam dla was ciekawy idiom:

Ver tudo cor-de-rosa [wer tudu kor de roza] – widzieć wszystko w różowych kolorach. Dokładnie tak jak w języku polskim, widzieć wszystko na różowo oznacza być bardzo optymistycznym. Taki stan jest typowy dla zakochania, więc to idealny idiom do zakończenia tekstu o miłości!

Autor: Urszula Poszumska